Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kwidzynie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kwidzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Alicja Tułodziecka

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Lewandowska

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2024 r. w Kwidzynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko (...) spółka z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w E.

o zapłatę

oddala powództwo.

sędzia Alicja Tułodziecka

Sygn. akt I C 656/24 upr

UZASADNIENIE

Powód Z. M. w pozwie wniesionym przeciwko (...) spółka z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w E. domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 20.000 zł tytułem zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości położonej w miejscowości B. (...)za lata 2020 – 2023.

W uzasadnieniu swojego pozwu powód podał, że w styczniu 2019 r. zawarł z wspólnikami spółki cywilnej (...) s.c. (...) umowę dzierżawy działki o powierzchni (...) m ² wraz z dojazdem do drogi publicznej na okres jednego roku (za okres od grudnia 2018 r. do grudnia 2019 r.). Powód wyjaśnił także, że pozwana jest następcą prawnym wskazanej wyżej spółki cywilnej.

Wskazano, że po zakończonym okresie dzierżawy działka miała być uprzątnięta i przywrócona do stanu poprzedniego. Powód podał, że czynsz dzierżawny został ustalony na kwotę 5.000 zł.

Powód wskazał, że mimo upływu okresu trwania umowy teren nie został uprzątnięty i do dzisiaj znajduje się tam nawieziona ziemia.

W ocenie powoda, pozwana w dalszym ciągu bezumownie korzysta z jego nieruchomości w sposób poprzednio określony w umowie. Wobec tego pozwana winna uiszczać opłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości poprzednio określonej w umowie dzierżawy.

Pozwana (...) spółka z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w E. nie złożyła odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 09 stycznia 2019 r. pomiędzy Z. M. (wydzierżawiającym) a (...) s.c. M. K. i D. C. z siedzibą w E. (dzierżawcą) została zawarta umowa dzierżawy działki gruntu o powierzchni (...) m ^{( 2)} pod składowanie ziemi oraz drogę dojazdową do drogi publicznej. Wskazano w umowie, że plac składowy położony jest w obrębie siedliska znajdującego się w miejscowości B. (...).

Strony ustaliły także, że teren składowiska oraz drogę dojazdową należy uporządkować.

Umowa dzierżawy została zawarta na okres od dnia 15 grudnia 2018 r. do dnia 15 grudnia 2019 r.

Strony ustaliły czynsz dzierżawny w wysokości 5.000 zł za cały okres dzierżawy.

(dowód: umowa dzierżawy z k. 6 – 7 akt,

zeznania powoda Z. M. z k. 43 akt (nagranie z k. 45 akt)

Z. M. w styczniu 2019 r. otrzymał czynsz za dzierżawę w kwocie 5.000 zł.

(dowód: dowód wpłaty z k. 8 akt,

zeznania powoda Z. M. z k. 43 akt (nagranie z k. 45 akt)

W dniu 27 maja 2020 r. (...) spółka cywilna M. K. i D. C. z siedzibą w E. została przekształcona w spółkę handlową – (...) spółka z o.o. spółka komandytowa z siedzibą w E..

(dowód: odpis KRS z k. 9 – 14 akt)

Teren składowiska nie został do chwili obecnej uprzątnięty. Na terenie działki nadal znajduje się nawieziona ziemia.

(dowód: zeznania powoda Z. M. z k. 43 akt (nagranie z k. 45 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności faktyczne w istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy kwestiach Sąd ustalił na podstawie danych wynikających z zebranych w sprawie dokumentów oraz na podstawie zeznań złożonych przez powoda Z. M..

Sąd dał wiarę danym wynikającym z zebranych w sprawie dokumentów, których wiarygodności oraz prawdziwości ich treści strony nie kwestionowały. Nadto w toku prowadzonego postępowania nie ujawniły się inne okoliczności, które podważyłyby moc dowodową tych danych.

Sąd dał także wiarę zeznaniom powoda Z. M., który opisał okoliczności związane z zawarciem umowy dzierżawy oraz okoliczności związane z jej wykonywaniem. Zeznania powoda były jasne i spójne.

W przedmiotowej sprawie powód Z. M. domagał się od pozwanej zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części nieruchomości położonej w miejscowości B., będącej jego własnością. Powód wskazał, że z poprzednikiem prawnym pozwanej łączyła go umowa dzierżawy tej nieruchomości. Powód podał, że umowa była zawarta na okres jednego roku (od grudnia 2018 r. do grudnia 2019 r.). Powód zaznaczył, że dzierżawca nie uprzątnął terenu, a zatem nadal korzysta z nieruchomości w sposób określony poprzednio w umowie dzierżawy. Zdaniem powoda, pozwana winna uiszczać opłatę za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości.

W ocenie Sądu orzekającego, podstawy prawnej dla roszczenia zgłoszonego przez powoda w tejże sprawie należało poszukiwać w treści przepisów art. 224 k.c. w zw. z art. 225 k.c.

Zgodnie z treścią przepisu art. 224 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Z kolei § 2 tego przepisu stanowi, że jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Dodać jeszcze trzeba, iż na podstawie przepisu art. 230 k.c. ten przepis ma zastosowanie do roszczeń właściciela wobec posiadacza zależnego.

Z treści wskazanego wyżej przepisu wynika, że w sytuacji korzystania z cudzej rzeczy bez tytułu prawnego dla właściciela mogą powstać następujące roszczenia: o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o odszkodowanie z tytułu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy, o zwrot pobranych i niezużytych pożytków oraz o zapłatę wartości pożytków zużytych, a także o zwrot wartości pożytków niepobranych z powodu złej gospodarki. Powstanie tych roszczeń i ich zakres uzależnione jest od tego, czy posiadacz rzeczy był posiadaczem w dobrej wierze, posiadaczem w dobrej wierze, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa windykacyjnego, czy posiadaczem w złej wierze.

Wskazać jeszcze trzeba, że roszczenia uzupełniające mają zastosowanie do stosunków bezumownych, gdy bez porozumienia zainteresowanych dojdzie do tego, że rzecz stanowiąca własność jednej osoby znajdzie się w posiadaniu innej osoby.

Zaznaczyć również należy, że posiadacz w dobrej wierze nie jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie odpowiada za jej zużycie, pogorszenie lub utratę. Staje się także właścicielem pobranych pożytków naturalnych oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne. Właścicielowi nie służą zatem w stosunku do takiego posiadacza żadne roszczenia. Sytuacja takiego posiadacza ulega jednak zmianie, gdy posiadacz będący w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, od tego bowiem momentu musi się liczyć z koniecznością wydania rzeczy.

Z reguły chwilą, w której posiadacz dowiaduje się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa, jest doręczenie pozwu. Dodać trzeba, że ciężar dowodu, że posiadacz dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa windykacyjnego, a także kiedy uzyskał tę wiadomość, spoczywa na właścicielu (zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c.).

Wskazać jeszcze trzeba, że wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy obejmuje to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2005 r., sygn. akt II CK 61/05). Właściwym kryterium wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy powinna być kwota, jaką posiadacz w normalnych okolicznościach musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby posiadanie było zgodne z prawem. Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy pokrywa także normalne zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego jej używania.

Z ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie wynikało, że pozwana zajmowała część nieruchomości należącej do powoda na podstawie umowy dzierżawy z dnia 09 stycznia 2019 r. Ustalono, że umowa ta została zawarta pomiędzy stronami na okres od grudnia 2018 r. do grudnia 2019 r. Ustalono także, że teren objęty umową dzierżawy wykorzystywany było jako składowisko ziemi.

Z ustaleń poczynionych w sprawie wynika także, że powód Z. M. nie kwestionował, iż pozwana zajmuje jego nieruchomość. Powód bowiem nie domagał się, aby pozwana opuściła jego działkę. Podnieść jeszcze należy, że stan taki trwał od kilku lat, bowiem umowa dzierżawy miała zakończyć się w grudniu 2019 r.

Podnieść w tym miejscu trzeba, że przez te kilka lat powód nie domagał się od pozwanej wydania mu działki położonej w miejscowości B.. Powód nie kierował wobec pozwanej żadnych roszczeń w związku z zajmowaniem przez stronę jego nieruchomości. Nadto powód nie domagał się od pozwanej zapłaty za korzystanie z jego gruntu. Zaznaczyć należy, że powód w toku tej sprawy nie wykazał odmiennych okoliczności za pomocą wiarygodnych i przekonujących dowodów.

W tym stanie rzeczy w tejże sprawie należało rozważyć, czy pomiędzy stronami doszło do przedłużenia umowy dzierżawy.

Podkreślenia wymaga to, że zgodnie z treścią przepisu art. 674 k.c., jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca używa nadal rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nieoznaczony. W myśl przepisu art. 694 k.c. do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.

Przepis ten ustanawia regułę interpretacyjną zgodnie z którą w pewnych okolicznościach poczytuje się, że najem (dzierżawa) trwa nadal, gdyż nastąpiło jego tzw. milczące przedłużenie. Następuje wówczas zmiana treści umowy zawartej na czas oznaczony polegająca na przedłużeniu umowy na czas nieoznaczony.

Wskazać trzeba, że decydującymi przesłankami dla osiągnięcia skutku przedłużenia umowy dzierżawy na podstawie przepisów art. 674 k.c. w zw. z art. 694 k.c. są: dalsze używanie przedmiotu dzierżawy przez dotychczasowego dzierżawcę i zgoda choćby milcząca wydzierżawiającego, ujawniona w jego zachowaniu się mającym znamiona aprobaty lub znoszenia tego stanu rzeczy, pozwalająca na wnioskowanie w okolicznościach konkretnej sprawy o istnieniu domniemanej woli przedłużenia umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2003 r., sygn. akt V CKN 1754/00).

Nie budzi zatem wątpliwości, że zgoda wydzierżawiającego może zostać wyrażona w sposób konkludentny, co stanowi odwołanie do przepisu art. 60 k.c., zgodnie z którym z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny (oświadczenie woli). Ustalenie, czy konkretne zachowanie danej osoby ma walor dorozumianego oświadczenia woli oraz jaka jest jego treść, wymaga każdorazowo uwzględniania informacji pochodzących z bezpośredniego kontekstu, w jakim miało ono miejsce – przepis art. 60 k.c. pozwala uznać czyjeś zachowanie za oświadczenie woli tylko wówczas, gdy wyraża ono wolę dokonania czynności prawnej w sposób dostateczny.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekający w niniejszej sprawie doszedł do przekonania, iż zachowanie stron po wygaśnięciu umowy dzierżawy ze stycznia 2019 r. świadczyło o domniemanej woli przedłużenia umowy dzierżawy na czas nieoznaczony. Powód nie poinformował pozwanej o wygaśnięciu umowy dzierżawy. Pozwana w dalszym ciągu korzystała z działki położonej w miejscowości B., będąc jej posiadaczem. Wskazać należy, że powód Z. M. nie podjął jakichkolwiek działań mających na celu wyegzekwowanie od pozwanej zwrotu tej działki. Nie wykazano także za pomocą wiarygodnych dowodów, że między stronami toczyły się jakiekolwiek rozmowy dotyczące tej działki.

Zaznaczyć należy, że powód w ogóle nie wezwał pozwanej do zwrotu przedmiotu dzierżawy, a także nie wezwał pozwanej do zapłaty wynagrodzenia (czynszu) za posiadanie tej działki gruntu. Powód złożył dopiero pozew w tej sprawie, co miało miejsce w dniu 06 września 2024 r. Zdaniem Sądu, takie postępowanie powoda świadczy jednoznacznie o tym, że znosząc taki stan rzeczy, godził się na korzystanie przez pozwaną z jego nieruchomości po dniu 15 grudnia 2019 r.

W ocenie Sądu i mając na względzie powszechnie obowiązujące zasady doświadczenia życiowego nielogicznym byłoby uznanie, że powód przez okres ponad 4 lat nie godził się na korzystanie przez pozwaną z nieruchomości położonej w miejscowości B. i milczące przedłużenie umowy, a jednocześnie nie podejmował jakiegokolwiek działania wobec pozwanej mającego na celu zwrot działki bądź zapłatę za jej posiadanie i użytkowanie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekający uznał, iż pozwana była posiadaczem zależnym spornej części gruntu w dobrej wierze. W konsekwencji tegoż zgodnie z treścią przepisu art. 224 § 1 k.c. w zw. z art. 230 k.c. strona pozwana nie była zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego rzeczy.

Wskazać w tym miejscu należy, że w tej sprawie kwoty dochodzonej pozwem powód domagał się z tytułu zapłaty za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości. Powód zgłoszone roszczenie wiązał wyłącznie z bezumownym korzystaniem przez pozwaną z jego działki. W toku postępowania przed Sądem powód nie wskazał, że w wypadku niepodzielenia tegoż stanowiska, domaga się od pozwanej zapłaty czynszu dzierżawy za okres od 2020 r. do 2023 r. z uwagi na milczące przedłużenie pisemnej umowy dzierżawy. Zaznaczyć trzeba, iż żądanie powoda i uzasadniające je okoliczności faktyczne zostało wyrażone w pozwie i następnie nie uległo żadnej modyfikacji w trakcie toczącego się postępowania przez odpowiednią zmianę powództwa.

Zgodnie z treścią przepisu art. 321 § 1 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.

Z tegoż przepisu jednoznacznie wynika dla Sądu zakaz orzekania ponad żądanie, a także zasada, że Sąd jest związany granicami żądania powództwa i nie może w tym wypadku dysponować przedmiotem procesu przez określenie jego granic niezależnie od zakresu żądania ochrony przez powoda.

Żądanie powództwa określa więc nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna. Wobec tego zasądzenie sumy pieniężnej, która wprawdzie mieści się w granicach kwotowych powództwa, lecz z innej postawy faktycznej, stanowi orzeczenie ponad żądanie

Zdaniem Sądu, żądanie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy nie jest tym samym przedmiotem w rozumieniu art. 321 § 1 k.p.c., co żądanie zapłaty czynszu. Powód swojego roszczenia w tej sprawie nie wywodził z umowy, lecz z przepisów dotyczących posiadania rzeczy przez pozwaną bez podstawy prawnej.

Wskazać w tym miejscu trzeba, że okoliczności niniejszej sprawy przekonują, iż pozwana była posiadaczem nieruchomości w dobrej wierze. Bezczynność powoda (o czym była mowa powyżej) w okresie od grudnia 2019 r. mogła utwierdzić pozwaną w błędnym przekonaniu, że jest prawnym posiadaczem części działki położonej w miejscowości B.. Wobec tego roszczenie o zwrot wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ powód dochodził wynagrodzenia za okres poprzedzający wytoczenie powództwa tj. za okres od 2020 r. do 2023 r., a pozew w tej sprawie został wniesiony do Sądu w dniu 06 września 2024 r.

Mając na uwadze powyżej przedstawione okoliczności i rozważania Sąd oddalił powództwo w całości. Podstawę prawną tegoż rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 224 k.c. w zw. z art. 225 k.c. w zw. z art. 230 k.c. w zw. z art. 674 k.c. w zw. z art. 694 k.c.

Pozwana nie złożyła w tej sprawie odpowiedzi na pozew – w tej sytuacji na podstawie przepisu art. 339 § 1 k.p.c. wydano wyrok zaoczny.

Sędzia Alicja Tułodziecka